Endometriozisde Cerrahi Ne Zaman Yapılıp Ne Zaman Yapılmaz?

Endometriozisde ne zaman cerrahi yapılır ve ne zaman yapılmaz: Bir sistematik derleme ve meta-analiz

Operatif laparoskopinin (kapalı operasyon) etkili bir tedavi olup olmadığını cevaplayan sistematik derleme ve meta-analiz

Anahtar Noktalar

Vurgu

• Leonardi’nin ekibi diagnostik (tanısal) laparoskopiyi içeren alternatif tedaviler ile karşılaştırıldığında operatif laparoskopinin ağrı, hastalığın tekrarlaması ve semptomların iyileştirilmesindeki etkinliğini değerlendirdi.

Ne yapıldı?

• Endometriozisin dünya genelinde yaklaşık 176 milyon kadını etkilediği tahmin edilmektedir ancak maalesef günümüzde hastalığın anlaşılması oldukça sınırlıdır.
• Anahtar soru hastaların nasıl tedavi edileceğidir.
• Hormonal kontraseptifler (doğum kontrol hapları), progestinler, gonadotropin-salgılatıcı hormon agonistleri (GnRH-a) veya antagonistleri ve laparoskopik cerrahi gibi birtakım tedaviler mevcuttur.
• Operatif laparoskopinin etkisini gösteren kuvvetli kanıtların eksikliği nedeniyle günümüzde tedaviye karar verme karmaşıktır.

Anahtar noktalar

• Bu grup, diagnostik laparoskopiyi de içeren alternatif tedaviler ile karşılaştırıldığında operatif laparoskopinin ağrı, hastalığın tekrarlaması ve semptomların iyileştirilmesindeki etkinliğini değerlendirdi.
• MEDLINE, Embase, PsycINFO, CINAHL, Web of Science Core Collection, Scopus ve ClinicalTrials.gov’dan Mayıs 2019’a kadar kaydedilen veri tabanlarını incelediler.
• İnfertilite (kısırlık)
• Diagnostik laparoskopi ile karşılaştırıldığında operatif laparoskopi klinik gebelik oranlarında muhtemelen çok az farklılık gösterir veya hiç göstermez.
• Ancak kanıt kalitesi net olarak cevaplamak için çok düşüktü.
• Hastalığın progresyonu (ilerlemesi)
• Bu amaç için dahil edilme veya hariç tutulma kriterini karşılayan geçerli bir randomize kontrollü çalışma yoktu.
• Endometriozis ile ilgili ağrı problemleri
• 6 ayda ağrının iyileşmesinde operatif laparoskopinin tanısal laparoskopiye göre daha etkili olduğu kabul edildi.
• Operatif laparoskopi ile birlikte GnRH-a, 12 ayda dismenorenin (ağrılı adet görme) iyileşmesinde yalnızca GnRH-a ile kıyaslandığında daha etkilidir.

Sonuçlar

• Operatif laparoskopinin ağrı seviyelerini iyileştirdiği görülmektedir.
• Diagnostik (tanısal) laparoskopi ile karşılaştırıldığında fertilite (doğurganlık) ile ilişkili veya olumsuz sonuçlar açısından anlamlı bir fark yoktur.
• Daha iyi anlamak için ek yüksek kaliteli randomize kontrollü çalışmalara ihtiyaç vardır.
• Cerrahinin zamanlaması ve cerrahi karar vermede hasta tercihi hakkında çalışmalar da gereklidir.

Özet

Endometriozis östrojen bağımlı bir hastalıktır. Dünyada yaklaşık 176 milyon kadını etkilediği tahmin edilmektedir ve genellikle pelvik (kasık) ağrı ve infertiliteye sebep olmaktadır. Maalesef hastalığın günümüzde anlaşılması oldukça sınırlıdır. Geride birçok soru olmasına karşın anahtar soru bu hastalığı olan hastaları nasıl tedavi edeceğimizdir.

Hormonal kontraseptifler, progestinler ve gonadotropin salgılatıcı hormon agonistleri veya antagonistleri gibi bazı tedaviler mevcuttur. Hala en sık kullanılan tedavi laparoskopik cerrahidir. Günümüzde tedaviye karar verme heterojen popülasyon, farklı endometriozis fenotipleri ve hasta tercihini (erişilebilirliği, sağlık hizmeti maliyetleri, ağrı ve infertiliteyi kapsayan) içeren birçok farklı konu nedeniyle karmaşıktır. Bununla birlikte esas sorun laparoskopik cerrahinin etkisini gösteren net bir kanıtın olmamasıdır.

Bu nedenle, Avustralya’dan Dr Leonardi’nin ekibi tanısal laparoskopiyi içeren alternatif tedaviler ile karşılaştırılan operatif laparoskopinin semptomatoloji, hastalık nüksü (tekrarlaması)ve ağrının iyileştirilmesindeki etkinliğini değerlendirdiler. Bu yazı yakın zamanda “Journal of Minimally Invasive Gynecology” adlı dergide yayınlandı.

Endometriozis ile ilişkili infertilitenin tedavisinde laparoskopik cerrahinin etkinliğini ve güvenliğini değerlendirmek için bu grup veritabanlarını inceledi. MEDLINE, Embase, PsycINFO, CINAHL, Web of Science Core Collection, Scopus ve ClinicalTrials.gov’dan Mayıs 2019’a kadar kaydedilen veri tabanlarını araştırdılar.

İnfertilite: Tanısal laparoskopi ile kıyaslandığında operatif laparoskopide klinik gebelik oranları açısından çok az fark olduğu ya da hiç olmadığına dair orta derecede kalite kanıtı vardır. Kanıt kalitesi oldukça düşüktü. Operatif laparoskopinin canlı doğum oranlarını arttırıp arttırmadığı belirsizdir.

Hastalığın progresyonu: Bu amaç için hariç tutulma veya dahil edilme kriterini karşılayan geçerli bir randomize kontrollü çalışma yoktu.

Endometriozisle ilişkili ağrı problemleri: Cerrahi girişimden sonra 6 ayda genel olarak ağrının iyileşmesinde operatif laparoskopi tanısal laparoskopiye göre daha etkili bulundu. Bir diğer çalışma 12 ayda dismenoreyi (adet sancısı) azaltmada operatif laparoskopi ile birlikte GnRH-a nın yalnızca GnRH-a ile kıyaslandığında daha etkili olduğunu gösterdi.

Sonuç olarak, operatif laparoskopi genel ağrı seviyelerini iyileştirebilir. Ancak, diagnostik (tanısal) laparoskopi ile karşılaştırıldığında fertilite ile ilişkili veya olumsuz sonuçlar açısından anlamlı bir fark yoktur.

Daha iyi anlamak için ek olarak (tıbbi tedavi ile cerrahiyi kıyaslamayı içeren) yüksek kalitede randomize kontrollü çalışmalar gerekmektedir (özellikle de fertilite, hastalık progresyonu ile ilgili ve olumsuz olaylar gibi detay bilgileri içeren). Son olarak, cerrahinin zamanlaması ve cerrahi karar vermede hasta tercihi hakkında çalışmalar gereklidir.

Kaynak Site: endonews.com
Çeviren: Dr. Işık SÖZEN